علت باد کردن و متورم شدن باتری گوشی موبایل چیست؟

باتری گوشی ، یکی از مهم‌ترین قطعات موبایل به حساب میاد. به عنوان مثال بعضی از کاربران موبایل هنگام خرید گوشی به پارامتر‌های مرتبط با باتری موبایل مثل ظرفیت باتری و میزان شارژدهی توجه ویژه‌ای دارن که در کل می‌تونیم بگیم بدون باتری، گوشی بلا استفاده میشه. همونطور که می‌دونین باتری گوشی جزو وسایل مصرفی محسوب میشه و طول عمر مشخصی داره. زمانی که طول عمر مفید باتری موبایل تموم بشه، کیفیت و کاراییش هم کاهش پیدا میکنه و بعد از اون میشه یه سری تغییرات رو توی عملکرد باتری گوشی مشاهده کرد؛ به عنوان مثال باتری گوشی دیر شارژ میشه و یا خیلی زود شارژ خالی میکنه. اما جدای از بحث طول عمر مفید باتری، گاهی اوقات استفاده نادرست باعث میشه تا باتری گوشی زود‌تر خراب بشه. درباره استفاده نادرست می‌تونیم استفاده از شارژر نامناسب و بی‌کیفیت، مدت زمان شارژ طولانی، استفاده از گوشی هنگام شارژ و… رو نام ببریم.

یکی از مشکلاتی که باتری گوشی به اون دچار میشه، باد کردن و متورم شدن هست که در بعضی موارد میتونه خطرناک باشه و یا حتی باعث انفجار و آتش گرفتن باتری بشه. در ادامه در مورد اینکه چه اتفاقی میفته که باتری گوشی باد میکنه و چطوری میشه از متورم شدن باتری جلوگیری کرد، صحبت می‌کنیم.

چرا باتری موبایل باد میکنه و متورم میشه؟

باتری‌های موبایل عموماً از نوع لیتیوم یون هستن. از باتری‌های لیتیوم یون در وسایل مختلفی مثل گوشی موبایل، لپ تاپ و… استفاده میشه. اینکه این نوع باتری‌ها میتونن در سایز و اندازه کوچک و وزن سبک مورد استفاده قرار بگیرن از مزایای اونا محسوب میشه. این نوع باتری‌ها در برابر گرما و حرارت مقاومت زیادی ندارن و زمانی که دما از یه حدی بیشتر بشه میتونه به‌راحتی به باتری‌های لیتیوم یون آسیب بزنه و باعث خرابی، باد کردن و بعضاً باعث انفجار باتری بشه. در ادامه به‌طور خلاصه بیان می‌کنیم چه اتفاقی میفته که باتری باد میکنه و متورم میشه. زمانی که شما گوشی رو به شارژ متصل می‌کنین یون‌های لیتیوم از یک سمت باتری به سمت دیگه حرکت میکنن و زمانی که در حال استفاده از باتری هستین جهت حرکت یون‌های لیتیوم برعکس میشه. به‌طورکلی هنگام شارژ باتری و همینطور زمان استفاده از اون، یه سری فرآیند شیمیایی اتفاق میفته که اگه باتری زمان زیادی از عمرش گذشته باشه ممکنه این واکنش‌های شیمیایی به‌درستی انجام نشه و درنتیجه گازهایی توی باتری تولید بشه که به تدریج اونو متورم کنه. وقتی میزان این گاز‌های تولید شده از یه حدی بیشتر بشه و یا به‌دلیل زیاد بودن طول عمر باتری، واکنش‌های شیمیایی داخل باتری به درستی انجام نشه، باتری کم‌کم شروع به باد کردن میکنه. از عوامل دیگه‌ای که می‌تونیم برای باد کردن گوشی بهش اشاره کنیم و جزو عوامل مهم هم محسوب میشه، دمای زیاد هست. از نظر علمی، زمانی که حرارت و دمای باتری افزایش پیدا کنه، به تدریج باعث تبخیر الکترولیت و در نتیجه تولید گاز میشه و اشاره کردیم که این گاز باتری رو متورم میکنه.

چه عواملی باعث باد کردن باتری گوشی میشه؟

عوامل متعددی میتونه باعث خراب شدن باتری و متورم شدن اون بشه که در ادامه چندتا از مهم‌ترین عوامل رو نام می‌بریم.

دما و حرارت زیاد

از مهم‌ترین عواملی که باعث باد کردن باتری میشه، گرمای زیاد هست. قبلاً هم گفتیم که گرمای زیاد میتونه  در روند واکنش‌های شیمیایی که درون باتری انجام میشه تغییراتی ایجاد کنه و منجر به باد کردن باتری بشه. در نتیجه باید تا حد امکان گوشی رو از گرما دور نگه داشت؛ مثلاً زمانی که گوشی به شارژ وصلهازش استفاده نشه چون این کار باعث افزایش دمای گوشی میشه. همچنین گاهی اوقات اگر دقت کنین، وقتی گوشی رو به شارژ میزنین متوجه میشین که پشت گوشی داغ شده، در این صورت بهتره اگه گوشی کاور داره اونو جدا کنین.

استفاده از شارژر نامناسب و غیر اصل

حتماً برای شارژ کردن باتری از شارژر مناسب و اصلی استفاده کنین. سعی کنید از شارژری استفاده کنین که به همراه گوشی ارائه میشه و در جعبه اون قرار داره. در غیر این صورت اگه قراره شارژر تهیه کنین، حتماً از اصل بودن اون مطمئن بشین.

طول عمر باتری

یکی دیگه از عواملی که باعث باد کردن باتری گوشی موبایل میشه، مدت زمانی هست که باتری مورد استفاده قرار گرفته. همونطور که در ابتدا هم گفتیم، باتری جزو قطعات مصرفی گوشی موبایل محسوب میشه و بعد از یه مدت زمان مشخص، کارایی و کیفیتش کاهش پیدا میکنه؛ پس اگر چند سالی هست که داره از گوشی استفاده میشه و عملکرد اون تغییر پیدا کرده، نسبت به تعویض اون اقدام کنین چون احتمال داره به تدریج منجر به متورم شدن باتری بشه.

آیا باتری باد کرده قابل تعمیر هست؟

ممکنه شما ویدئوها یا مطالبی رو در سطح اینترنت پیدا کنین که راه‌هایی رو بهتون پیشنهاد بده که با اون بتونین باتری باد کرده رو تعمیر کنین. اما عملاً استفاده از باتری‌ای که متورم شده و ورم کرده مثل اینه که یه بمب ساعتی رو با خودمون حمل کنیم. در حقیقت هر لحظه امکان انفجار وجود داره و این ریسک زمانی که ضربه به باتری وارد بشه، داغ بشه یا به شارژ متصل بشه افزایش پیدا میکنه. پس پیشنهاد میشه به محض اینکه متوجه شدین باتری گوشی دچار مشکل شده و باد کرده، برای تعویض اون اقدام کنین.

آیا باتری باد کرده خطرناک است؟

شاید اولین چیزی که هنگام نگاه کردن به یک باتری باد کرده به ذهنمون میاد اینه که با یه جسم نوک تیز باتری رو سوراخ کنیم و اون رو تخلیه کنیم اما باید بهتون بگم این کار میتونه خطرناک باشه. مهم‌ترین کار بعد از اینکه متوجه شدین باتری گوشی باد کرده اینه که در صورت امکان اون رو از گوشی جدا کنین و شارژش نکنین. چنانچه تجربه و دانش علمی کافی در مورد نحوه کار باتری موبایل ندارین، لطفاً اون رو باز نکنین چون مواد شیمیایی تشکیل‌دهنده باتری میتونه در شرایط خاص واکنش شیمیایی داشته باشه و همین امر منجر به منفجر شدن باتری بشه. شاید به عنوان یک آزمایش علمی جالب باشه که باتری متورم رو باز کنیم و یا با یه وسیله نوک تیز اون رو سوراخ کنیم اما حقیقت اینه که این عمل میتونه منجر به انفجار باتری بشه. پس اکیداً توصیه میشه این کار رو انجام ندین و اگر دوست دارین این کار رو انجام بدین حتماً تجهیزات ایمنی لازم و کافی رو به همراه داشته باشین. همچنین به‌عنوان نکته آخر در نظر داشته باشین که باتری باد کرده در صورتی که شارژ داشته باشه ممکنه با اصابت جسم نوک تیز یا در اثر ضربه مشتعل بشه!

چطوری از باد کردن باتری گوشی جلوگیری کنیم؟

در ادامه نکاتی رو میگیم که با رعایت اونا میتونین تا حدودی از متورم شدن باتری گوشی موبایل جلوگیری کنین:

• وسایلی که از باتری‌های لیتیوم یونی استفاده میکنن شامل لپ تاپ یا گوشی، اصلاً سازگاری خوبی با گرما ندارن و بهتره تا جایی که میشه این وسایل رو از گرما دور نگه دارین؛ به عبارتی اصلاً این وسایل رو در محیطهایی که نور آفتاب مستقیم با گوشی برخورد داره و یا نزدیک وسایل گرم‌کننده مثل رادیاتور به شارژ متصل نکنین.
• اگر قراره برای طولانی‌مدت از گوشی استفاده نشه، حتماً باید طبق دستورالعمل‌ها، اون رو در جای خشک و خنک نگهداری کرد.
• حتماً برای شارژ کردن گوشی از شارژری که داخل جعبه گوشی قرار داره استفاده بشه و اگر نیاز به تهیه شارژر هست، باید از اینکه شارژر اصل هست یا نه مطمئن شد. بدیهی هست که تهیه و استفاده از لوازم جانبی اصلی مثل شارژر برای گوشی هزینه بالاتری داره، اما خب در صورتی که شما برای وسایل اصلی هزینه نکنین، ممکنه بعداً مجبور بشین این هزینه رو برای تعمیر یا در بعضی موارد تعویض گوشی پرداخت کنین.
• گوشی رو برای مدت طولانی مثلاً از شب تا صبح توی شارژ نگه ندارین. درسته که باتری گوشی بعد از شارژ کامل، به‌صورت اتوماتیک فرآیند شارژ رو قطع میکنه، اما بهتره که باتری برای مدت زمان زیاد توی شارژ نمونه.
• حین شارژ شدن باتری، از گوشی استفاده نشه. استفاده از گوشی حین فرآیند شارژ میتونه دمای گوشی رو بالا ببره و به تدریج باعث خراب شدن باتری بشه.
• یکی دیگه از عواملی که در طولانی‌مدت میتونه روی سلامت باتری تأثیر بزاره، تخلیه کامل شارژ باتری و شارژ مجدده. باید سعی کرد قبل از اینکه درصد شارژ باتری گوشی به صفر برسه، نسبت به شارژ مجدد اون اقدام بشه.

سؤالات متداول

در ادامه قراره به چندتا از پر‌تکرار‌ترین سوالات در مورد باد کردن باتری گوشی موبایل جواب بدیم.

آیا میشه به باتری باد کرده و متورم ضربه زد و یا بادشو خالی کرد؟

ضربه زدن به باتری متورم گوشی میتونه خطرناک باشه و منجر به منفجر شدن باتری گوشی بشه. البته راه‌هایی برای خالی کردن باد باتری متورم یا به اصطلاح خواباندن باد باتری گوشی وجود داره؛ اما توصیه میشه در صورت مواجه شدن با مشکل باد کردن باتری گوشی، اون رو تعویض کنین چون در هر صورت حتی اگه باد باتری رو خالی کنین باز هم کارایی یک باتری سالم رو نداره و به صرفه نیست.

آیا همه باتری‌های موبایل دچار بادکردگی می‌شوند؟

می‌تونیم بگیم احتمال بادکردگی در همه باتری‌های لیتیوم یونی و لیتیوم پلیمری وجود داره و عوامل مختلفی در باد کردن باتری گوشی دخیل هستند مثل کیفیت باتری موبایل و نحوه استفاده از اون. به‌طورکلی اگر مواردی که در بخش جلوگیری از باد کردن باتری موبایل گفته شد، رعایت نشه، احتمال بادکردگی و متورم شدن باتری وجود داره.

آیا گذاشتن باتری باد کرده در فریزر، تأثیری بر عملکردش دارد؟

باید بگیم این باور که با قرار دادن باتری باد کرده در فریزر می‌تونیم باتری رو درست کنیم و مجدداً ازش استفاده کنیم اشتباهه؛ چون همونطور که گفتیم باد کردن باتری بر اثر انجام یک سری از واکنش‌های شیمیایی اتفاق میفته و بدیهیه که هوای سرد و دمای فریزر تأثیری در برعکس کردن این فرآیند‌های شیمیایی و سالم کردن باتری باد کرده نداره.