معرفی قطعات موبایل (قطعه شناسی موبایل)

امروزه موبایل جزو آن دسته از وسایلی به حساب میاد که تقریباً جزو لاینفک زندگی‌هامون شده. گوشی‌های موبایل از یکسری قطعات ریز و درشت ساخته شدن که تعامل و هماهنگی اونا با هم، تجربه کاربری مناسبی رو به‌وجود میاره. هرچه گوشی‌ها در برندهای مختلف تولید بشن و یا روز به روز با پیشرفت تکنولوژی، قابلیت‌های بیشتری داشته باشن، باز هم دارای قطعاتی اصلی و حیاتی‌اند که نبودشون عملاً استفاده از گوشی رو غیرممکن می‌کنه. آشنایی با انواع قطعات موبایل، مخصوصاً شناخت و بررسی قطعات روی برد موبایل، ازجمله مهم‌ترین مواردیست که بسیار برای تعمیرکاران مبتدی مورد نیازه و یکی از اساسی‌ترین بخش‌ها در دوره‌های آموزشی تعمیرات موبایل حساب میشه؛ چراکه برای تشخیص و عیب‌یابی گوشی، تعمیر و یا تعویض قطعات موبایل، شناخت دقیق قطعات به‌کار رفته در تلفن همراه ضروریست.

گروه‌بندی قطعات موبایل انواع مختلفی داره که ما ترجیح میدیم رایج‌ترین قطعات موبایل رو به دو دسته اصلی قطعات ظاهری (خارجی) گوشی و قطعات داخلی گوشی تقسیم کنیم. در ادامه با این دو بخش اصلی مفصل آشنا میشیم:

قطعات ظاهری (خارجی) گوشی

اگر بخوایم قطعات ظاهری موبایل که اغلب اونا در اکثر گوشی‌ها مشترکند و کاربرد دارند رو نام ببریم و به معرفی قطعات موبایل بپردازیم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• قاب و درب پشت

اغلب در قاب و درب پشت گوشی (Housing and Backdoor) شماره سریال 15 رقمی (IMEI) درج شده که میشه با این شماره به سریال اصلی گوشی که در آی سی گوشی ذخیره شده و هویت اصلی موبایله، دست پیدا کرد. همچنین دسترسی به اجزای داخلی گوشی با برداشتن این قاب امکان‌پذیره.

• شیشه لنز دوربین

شیشه لنز دوربین (Glass Camera) یکی از قطعات کوچیک اما حیاتی برای گوشیه. این قطعه دوربین گوشی موبایل رو از گرد و غبار و آسیب‌های ناشی از ضربه و خراش محافظت می‌کنه.

• کلید هوم

یکی دیگه از قطعات گوشی موبایل که نقشی اساسی داره، کلید هوم گوشیه. این کلید بسیار کاربردیه و در صورت خرابی، کاربر رو با دشواری مواجه می‌کنه؛ چراکه با Home Key میشه سریع از برنامه‌ها به‌صورت میانبر خارج شد و فوری به صفحه اصلی برگشت.

• خشاب سیم کارت

خشاب سیم کارت (Sim Holder) قطعه‌ایست که از اون برای نگهداری سیم کارت و یا مموری کارت استفاده میشه. خشاب سیم کارت با قطعه‌ای هلدر مانند به داخل گوشی فرستاده میشه و داخل کانکتور سیم کارت و سوکت گوشی، روی برد اصلی قرار می‌گیره.

• کیبورد گوشی

امروزه به‌عبارتی می‌توان گفت که صفحه کلید یا همان کیبورد گوشی (به‌صورت فیزیکی) منسوخ شده ولی چون در گوشی‌های قدیمی کاربرد داشته و هنوز هم این نوع گوشی‌ها در دسترس مردم قرار داره، پس به ناچار تعمیرکار می‌بایست آشنایی لازم با این قطعه رو برای تعویض یا تعمیر اون داشته باشه.

• قلم لمسی

قلم لمسی گوشی (Stylus) برای برخی گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها استفاده میشه و کاربران می‌تونن با این قلم با دقت بیشتری با موبایل و تبلت کار کنند. همچنین می‌تونن علاوه‌بر نوشتار به‌صورت دستی، برای ترسیم اشکال مختلف و بعضاً طراحی از این قلم‌ها استفاده کنن.

• کلید ولوم و پاور

در گوشی‌های موبایل از کلیدهای پاور و ولوم (Power Key_Key Volume) برای خاموش روشن کردن و کنترل ولوم صدا استفاده میشه. گاهی این کلیدها خراب میشن که میتونه بر اثر آسیب فیزیکی، نوسانات برق و یا سایش بوجود بیاد.

• تاچ اسکرین

تاچ اسکرین (Touch Screen) یکی از حساس‌ترین قطعات موبایل و تبلته که در گوشی‌های قدیمی به‌عنوان قطعه‌ای جدا بکار رفته و مجهز به حسگرهایی حساس به لمسه که به لمس با انگشت و قلم‌های استایلوس واکنش میده.

• ال سی دی

صفحه نمایش موبایل از لایه‌های متعددی تشکیل شده که یکی از اونا ال سی دی (LCD) هست. این قطعه از موبایل، حساس و شیشه‌ایه و زیر لایه تاچ اسکرین قرار می‌گیره تا بتونه محتوای نمایشگر رو به کاربر نشون بده. البته این قطعه هم مثل قطعه تاچ اسکرین، در گوشی‌های قدیمی بیشتر بکار رفته. در گوشی‌های هوشمند جدید این لایه از تاچ جدا نیست و لایه‌ای تحت عنوان تاچ ال سی دی بر روی گوشی قرار می‌گیره.

• تاچ ال سی دی

یکی از اساسی‌ترین قطعاتی که در گوشی‌های هوشمند سری جدید وجود داره، قطعه تاچ ال سی دی (Touch LCD) هست. این قطعه که در گوشی‌های سری قدیمی به‌صورت دو قطعه تاچ اسکرین و ال سی دی جداگونه روی گوشی قرار می‌گرفته، امروزه با پیشرفت تکنولوژی از کیفیت، دقت و حساسیت بیشتری برخوردار شده. این قطعه خود از قطعات حساس‌تری نظیر: فریم ال سی دی، بک لایت، گلس و دیجیتایزر تشکیل شده.

• گلس تعمیراتی

گلس تعمیراتی موبایل که با نام‌های مختلفی ازجمله گلس فنی، گلس فابریکی، گلس ال‌سی‌دی، گلس تاچ و گلس اورجینال شناخته میشه و در بین همکاران و تعمیرکاران موبایل کاربرد داره، همان شیشه‌ای هست که توسط تولیدکننده اصلی روی ال سی دی گوشی با لایه‌ای از چسب قرار می‌گیره.

قطعات داخلی گوشی

برای ادامه آشنایی با قطعات موبایل میریم سراغ بخش دوم، یعنی بخش قطعات داخلی گوشی که شامل قطعات قابل تعویض و قطعات تعمیراتی (قطعات روی برد) میشه. این گروه از قطعات بسیار متنوع و بعضاً ریز هستند که گاهی حتی خرابی ریزترین قطعه هم می‌تونه به عملکرد گوشی آسیب جدی وارد کنه. ما در ادامه به معرفی شاخص‌ترین قطعات داخلی موبایل به‌صورت مقدماتی می‌پردازیم؛ البته اگر بخواین به‌صورت کاملاً تخصصی به تعمیر و یا تعویض قطعه آسیب‌دیده بپردازین، لازمه مباحث قطعه ‌شناسی موبایل رو تو سایتای مختلف دنبال کنین و حتماً دوره‌های آموزشی تخصصی تعمیرات موبایل رو بگذرونین.

الف: قطعات قابل تعویض گوشی

برخی از قطعات موبایل هستند که در بخش داخلی گوشی قرار گرفتن و در صورتی که آسیب ببینن به صرفه‌تر هست که با قطعه جدید تعویض بشن. البته باید یادآور شد که برخی از این قطعات نظیر فلت‌ها و پیچ‌ها، بیشتر هنگام تعمیر آسیب می‌بینن و به ناچار باید از قطعات جدید به جای اون‌ها استفاده کرد. این قطعات عبارتند از:

• باتری

باتری موبایل یکی از حیاتی‌ترین و ضروری‌ترین قطعاته که تأمین کننده انرژی موبایله. باتری‌های موبایل اغلب از نوع لیتیوم یونی، لیتیوم پلیمری، نیکل هیدرید و یا نیکل کادمیوم هستند که امروزه بیشتر از باتری‌های لیتیومی برای گوشی‌ها استفاده میشه؛ چراکه طول عمر بیشتری دارن و در برابر دما و ضربه نسبت به سایر باتری‌ها مقاومتشون بیشتره.

• فلت

فلت (Flat) گوشی یکی دیگه از قطعات حساس گوشیه که از مجموعه‌ای سیم‌های رسانا و ظریف ساخته شده و جریان الکتریکی رو به مدار برد انتقال میده. فلت‌ها باتوجه به کاربردی که دارن، جای قرارگیریشون تو گوشی‌ها می‌تونه متفاوت باشه. توی گوشی فلت‌های مختلفی به کار رفته که میشه به فلت‌هایی نظیر: فلت شارژ، فلت مین برد، فلت ولوم پاور، فلت ولوم، فلت اثر انگشت، فلت رابط اثر انگشت، فلت ال سی دی، فلت دوربین جلو، فلت سنسور، فلت هندزفری، فلت اسپیکر، فلت سیم کارت، فلت بک و آپشن، فلت آنتن، فلت هوم، فلت قلم، فلت تشخیص چهره، فلت مموری، فلت ولوم بازر و… اشاره کرد.

• دوربین

غیر از مکالمه و برقراری ارتباط با گوشی، دوربین گوشی یکی دیگه از قابلیت‌های مهمیه که اکثر افراد از اون استفاده می‌کنن و گاهی کیفیت دوربین رو به‌عنوان یکی از ملاک‌های مهم برای خرید موبایل در نظر می‌گیرن. دوربین در گوشی‌های مختلف با پیکسل‌های مختلف عرضه میشه و گاهی با دوربین‌های حرفه‌ای عکاسی هم رقابت می‌کنه. دوربین موبایل از لنز، سنسور، تکنولوژی فوکوس، فلاش، پردازنده تصویر و… تشکیل شده تا عکس و ویدئوی با کیفیتی رو ثبت کنه.

• اسپیکر و بازر

دو قطعه اسپیکر و بازر (Speaker_Buzzer) برای پخش صدا در موبایل استفاده میشن. اسپیکر پخش‌کننده صدای تماس و همچنین خروجی برای صداهای پخش شده در گوشیه و بازر همون قطعه الکترونیکی کوچیکه که تبدیل‌کننده انرژی الکتریکی به صداست؛ به عبارت دیگه بازر یه قطعه تولیدکننده صداست که از اون برای تولید صدای زنگ‌های هشدار و اعلان و… استفاده میشه.

• میکروفن

میکروفن (Microphone) ازجمله قطعه حساس و بسیار کاربردی در موبایله که برای ضبط صدا و برقراری تماس تلفنی کاربرد داره. معمولاً این قطعه بالای موبایل تعبیه میشه و صحبت‌های کاربر و صداهای محیط رو دریافت می‌کنه. وقتی تماس صوتی برقرار میشه، میکروفن از طریق مبدل آنالوگ به دیجیتال، سیگنال صوتی رو به دستگاه پردازشگر ارسال می‌کنه و بعد از اون دستگاه با نرم‌افزار، پردازشگر سیگنال دریافتی رو به‌صورت دیجیتال پردازش می‌کنه و اون رو به طرف دیگه خط تماس انتقال میده. همچنین برای ضبط صدا، وقتی نرم‌افزار ضبط صدای گوشی فعال میشه، سیگنال صوتی توسط میکروفن دریافت و به دستگاه پردازشگر انتقال پیدا می‌کنه. در نهایت سیگنال دریافتی با این نرم‌افزار به فایل صوتی تبدیل شده و بعد در حافظه گوشی ذخیره میشه.

• سیم آنتن

یکی دیگه از قطعات داخلی موبایل، سیم آنتن (Sim Antenna) هست. این قطعه ظریف و حساس در برقراری ارتباط در شبکه تلفن همراه نقش داره. این سیم همانند یه آنتن برای گیرنده و فرستنده سیگناله که فرآیند برقراری ارتباط رو بهبود می‌بخشه.

• پیچ

یکی از ریزترین قطعاتی که تو گوشی‌های تلفن همراه به کار رفته، پیچ‌های متعددی هست که وظیفه نگهداری و اتصال قطعات به هم رو دارن. بیشتر این پیچ‌ها فلزی و ضامن‌دارند که اگر حین تعمیر از پدهای مغناطیسی استفاده نشه، احتمال گم شدنشون زیاده. گاهی برای اینکه تعمیرکاران غیرحرفه‌ای به باز و بست و تعمیر گوشی روی نیارن، کمپانی‌های سازنده از پیچ‌های مخصوص با سایز و اشکال خاص استفاده می‌کنن تا تعمیر کمی دشوارتر بشه؛ مثل دشواری تعمیر گوشی آیفون 14 پرو مکس که بخاطر تنوع همین پیچ‌ها سر و صدای زیادی در دنیا به پا کرد.

• برد شارژ

اگر بخوایم برد شارژ (Board Charge) رو به‌طور خلاصه معرفی کنیم باید بگیم که برد شارژ یکی از قطعات اصلی موبایله که در شارژ باتری گوشی نقش داره. برد شارژ معمولاً با یه فلت به برد اصلی متصل میشه و باعث میشه گوشی به‌صورت اصولی شارژ بشه. روی برد شارژ قطعات دیگری مثل دیود، آی سی شارژ، خازن، سوکت شارژ و… قرار میگیره که البته در بعضی گوشی‌های سامسونگ، دو قطعه سوکت هدفون و میکروفن هم روی اون نصب میشه.

• شاسی وسط

شاسی وسط یکی دیگه از اجزای داخلی گوشیه که به‌عبارتی قسمتی از قاب گوشی به حساب میاد. در واقع شاسی وسط بین صفحه نمایش و پشت گوشی قرار می‌گیره که برای ثابت نگه داشتن بخش‌های داخلی گوشی، افزایش ایمنی دستگاه و بالارفتن مقاومت نمایشگر در برابر آسیب نقش مؤثری داره. اغلب این قطعه از آلیاژهای فلزی ساخته میشه تا مقاومت بالاتری داشته باشه.

• موتور ویبره (ویبراتور)

از موتور ویبره (vibrator) در گوشی‌های موبایل برای ایجاد اعلان‌های تصویری و صوتی، دریافت پیامک، تماس و سایر نوتیفیکیشن‌ها استفاده میشه. این قطعه کوچک با ایجاد لرزش در فرکانس بالا، یک جریان لرزشی بوجود میاره که کاربر میتونه اونو حس کنه. ویبراتور گوشی معمولاً در نزدیکی کلیدهای تاچ یا در پایین گوشی قرار می‌گیره.

• برد اصلی

برد اصلی گوشی، صفحه‌ای سبز رنگه که اجزای داخلی گوشی همانند: میکروفن، دوربین، آی سی، خازن، دیود و… روی اون نصب میشه. این قطعه موبایل به قدری نقش مهم و حیاتی داره که اگر از کار بیفته، گوشی عملاً غیرقابل‌استفاده میشه.

ب: قطعات تعمیراتی گوشی (آشنایی با قطعات روی برد):

به غیر از اون قطعات قابل تعمیر که در بالا ذکر کردیم، یکسری قطعات دیگه هم هستند که روی برد گوشی قرار می‌گیرن و قابل تعمیرند، مثل آی سی‌ها و کانکتورهای مختلفی که توی موبایل به کار رفتن.

خب حالا میریم سراغ معرفی قطعات روی برد:

• ترانزیستور و خازن

خوبه که برای آشنایی با قطعات روی برد موبایل، اول بریم سراغ ترانزیستور و خازن. گاهی افراد به اشتباه دو قطعه ترانزیستور و خازن که جزو قطعات الکترونیکی مهم در گوشی‌های تلفن همراه به حساب میان رو یکی می‌دونن؛ اما درواقع ترانزیستورها جریان الکتریکی رو کنترل می‌کنن و خازن‌ها وظیفه تخلیه و ذخیره انرژی الکتریکی رو به عهده دارن. همچنین خازن‌ها در مدارهای شارژ، باتری و صفحه نمایش به کار میرن و ترانزیستورها در بخش حافظه، مدارهای پردازش و صفحه نمایش کارآمد هستن.

• دیود

دیود (Diode) یا به اصطلاح دیگه یکسوساز، قطعه‌ای الکتریکیست که نیمه رساناست و جریان الکتریکی رو صرفاً از یک طرف عبور داده و در جهت دیگه اون رو مسدود می‌کنه. مثلاً یه دیود تو مسیر شارژ موبایل می‌تونه باعث قطع جریان و مانع از آسیب دیدن گوشی بشه. البته دیودها در مدارهای دیگه‌ای غیر از شارژ نظیر مدارهای تصویری و صوتی هم کاربرد دارن. دیودها دو پایه آند و کاتد دارن و کمی بزرگتر از قطعه مقاومت به نظر می‌رسن.

• مقاومت

ازجمله قطعات مهم در مدار الکتریکی گوشی، مقاومته. قطعه مقاومت (Resistor) کنترل کننده جریان الکتریکیه؛ به این صورت که با کم کردن ولتاژ و جریان، از آسیب دیدن و سوختن مدار گوشی جلوگیری میکنه. برای گوشی موبایل انواع مختلفی مقاومت وجود داره که البته در همه برندها و مدل‌ها یکسان نیست.

• آی سی

آی سی‌هایی (IC) که در گوشی‌های موبایل به کار رفتن، ازجمله حساس‌ترین قطعات روی برد موبایلند. این تراشه‌های الکترونیکی، پردازشگر دیجیتالی سیگنال (DSP) هستن که پردازش سیگنال‌های تصویری و صوتی بر عهده این قطعاته. آی سی‌ها انواع مختلفی دارند که میشه به‌عنوان مثال به آی‌سی‌هایی نظیر: آی سی هارد، آی سی cpu، آی سی usb، آی سی آنتن، آی سی بیس باند، آی سی تاچ، آی سی تغذیه، آی سی شارژ، آی سی صدا، آی سی وای فای، آی سی لایت و آی سی وای فای و بلوتوث اشاره کرد. همچنین این قطعه کوچیک و حساس، کیفیت‌های مختلفی نظیر اورجینال، نیو و سکند داره که مستقیماً روی قیمت آی سی اثر میذاره.

• کانکتور

کانکتور همون قطعه‌ای هست که بخش‌های مختلف مدار گوشی رو به هم متصل میکنه و در صورت خرابی لازمه که حتماً توسط افراد متخصص و با ابزار حرفه‌ای، تعمیر یا تعویض بشه. کانکتورها هم انواع مختلفی دارن مثل: کانکتور شارژ، کانکتور سیم کارت، کانکتور ال سی دی، کانکتور باتری و کانکتور تاچ که می‌تونین مثل سایر قطعات موبایل اونا رو با قیمت همکاری از سایت Rmgsm.ir خریداری کنین.

• سوئیچ آنتن

با سوئیچ آنتن (Antenna switch) تو گوشی‌های موبایل دیگه نیاز به دو آنتن جداگونه نیس؛ بلکه وقتی تغییر آنتن نیاز باشه، این قطعه وظیفه سوئیچ کردن آنتن به مدار فرستند یا گیرنده رو بر عهده داره.

خب این‌ها مهم‌ترین و کاربردی‌ترین قطعات موبایل بودن که باهاشون آشنا شدین، این معرفی قطعات موبایل به شما که به آموزش تعمیرات موبایل علاقه دارین کمک می‌کنه تا به درستی با مبحث شناخت قطعات موبایل آشنا بشین و به یک چینش فکری طبقه‌بندی شده درباره اجزای موبایل دست پیدا کنین. البته اگر سؤال یا نظری دارین می‌تونین تو کامنت برامون بنویسین.