آشنایی با انواع نوک هویه و 10 چالش کار با هویه

تو این مطلب قراره به سراغ یکی دیگه از ابزار تعمیرات موبایل، یعنی هویه بریم و با کاربرد این دستگاه، انواع نوک هویه، مشکلات رایج هنگام کار با هویه و دلایل اونا آشنا بشیم. به‌عنوان یه تعمیرکار حرفه‌ای موبایل، خوندن این مطلب به شما کمک میکنه تا ابزار کار خودتون رو بهتر بشناسین و بتونین به بهترین شکل از اون استفاده کنین.

معرفی انواع هویه

همونطور که می‌دونین هویه یکی از ابزارهای اصلی توی تعمیر موبایله و انتخاب مدل مناسبش خیلی مهمه. به‌طورکلی هویه‌ها رو میشه به چند دسته تقسیم کرد:

1. هویه قلمی

این مدل ساده‌ترین و ارزون‌ترین نوع هویه هست. مستقیماً به برق وصل میشه و معمولاً توانش بین ۳۰ تا ۶۰ وات متغیره. برای لحیم‌کاری‌های سبک مثل سیم‌های کوچیک یا قطعات ساده روی برد استفاده میشه، ولی دمای ثابت نداره و کنترل دماش سخته، به همین خاطر برای بردهای حساس خیلی پیشنهاد نمیشه.

2. هویه استیشن (هویه پایه‌دار)

این مدل حرفه‌ای‌تره و یه پایه (استیشن) داره که توی اون میشه دما رو تنظیم کرد. معمولاً بین ۲۰۰ تا ۴۸۰ درجه سانتی‌گراد تنظیم میشه و برای کار روی بردهای حساس مثل مادربرد موبایل خیلی بهتره. برندهایی مثل Quick، Hakko و JBC تو این زمینه معروفن.

3. هویه هوای گرم (هیتر هویه یا هویه باد گرم)

هیترهویه برای جدا کردن و لحیم کردن قطعات SMD استفاده میشه. یه دسته داره که باد داغ رو با کنترل دما و فشار روی قطعات هدایت میکنه و یه دسته هم برای لحیم‌کاری مناسبه. برای کارهایی مثل تعویض آی‌سی‌های چسبی، سوکت شارژ و قطعات حساس روی برد خیلی کاربردیه. معروف‌ترین برندها Quick ،Yaxun و Atten هست.

4. هویه القایی (اینفرارد یا القایی)

این مدل جدیدتره و از روش القایی برای گرم کردن نوک هویه استفاده میکنه که باعث میشه دما دقیق‌تر و یکنواخت‌تر باشه. برای تعمیرات پیشرفته کاربرد داره و بیشتر تعمیرکارای حرفه‌ای سراغش میرن.

5. هویه لیزری

هویه لیزری یه نوع هویه خیلی پیشرفته هست که با پرتوی لیزر کار میکنه. این مدل چون خیلی دقیقه و خیلی زود گرما می‌رسونه و بیشتر تو صنعت‌های حساس مثل تجهیزات پزشکی یا هوافضا به کار میره. البته چون قیمتش بالاست، برای کارای معمولی یا تعمیرات روزمره زیاد مناسب نیست.

6. هویه دیجیتال

هویه دیجیتال یه نوع هویه نسبتاً پیشرفته هست که میشه دما رو دقیق تنظیم کرد و از طریق یه نمایشگر دیجیتال درجه رو دید. این باعث میشه تعمیرکار تو لحیم‌کاری کنترل بیشتری داشته باشه، مخصوصاً وقتی با قطعات حساس یا SMD کار میکنه. هویه دیجیتال واسه کساییه که میخوان دقیق، تمیز و حرفه‌ای‌تر کار کنن.

آشنایی با انواع نوک هویه

نوک هویه یکی از بخش‌های مهم توی لحیم‌کاریه و انتخاب نوع مناسبش تأثیر زیادی روی کیفیت کار داره. انواع مختلف نوک هویه برای کارهای متفاوت طراحی شدن؛ بنابراین شما باید با شناخت نسبت به انواع مدل‌های هویه، بهترین نوک هویه برای کار خودتون رو تهیه کنین. اینجا چند مدل اصلی رو توضیح میدیم:

1. نوک هویه سوزنی (Conical Tip)

این مدل نوکش خیلی نازکه و برای لحیم‌کاری قطعات ریز SMD و جاهایی که دقت بالایی نیاز داره، استفاده میشه. برای تعمیرات موبایل خیلی کاربرد داره، مخصوصاً وقتی بخواین پایه‌های آی سی گوشی یا فلت‌ها رو لحیم کنین. به این مدل، سرصاف سوزنی و در حالت ضخیم‌تر، به اون مخروطی و مدادی هم میگن.

2. نوک هویه کاتری (تبری) یا چاقویی (Knife Tip)

نوک هویه تعمیرات موبایل در این مدل پهن و زاویه داره. برای لحیم‌کاری سریع‌تر روی سطوح بزرگ‌تر، قلع‌کشی و حتی قلع‌کاری مجدد بردهای موبایل کاربرد داره. اگر بخواین پایه‌های آی‌سی‌های BGA رو ترمیم کنین، این مدل خیلی کمک‌کننده هست.

3. نوک هویه سرکج (Bent Tip)

این نوع نوک کمی زاویه داره و برای جاهایی که دسترسی سخت‌تره، مثل زیر آی‌سی یا کنار فلت گوشی، به درد می‌خوره. با این نوک هویه، لحیم‌کاری براتون راحت‌تر میشه و با تمرکز بیشتری می‌تونین قطعه رو ببینین، چون نوکش باریکه و اجازه میده راحت‌تر روی بخش‌های ظریف کار کنین.

4. نوک هویه پهن (Chisel Tip)

این مدل شبیه قلم‌مو یا مغار نجاریه و برای کارهای سنگین‌تر و اتصال‌های بزرگ‌تر استفاده میشه. برای ترمیم پایه‌های ضخیم‌تر روی برد موبایل هم کاربرد داره، ولی برای قطعات ریز SMD خیلی مناسب نیست. این مدل با نام نوک هویه ماتیکی هم شناخته میشه و برای پایه‌هایی که گرد نیستن مناسبه و حرارت رو بهتر انتقال میده. البته یه مدل دیگه هم هست که شبیه ماتیکی بوده با این تفاوت که تو نوک این مدل یه حفره‌ای داره و با نام سرگرد قاشقی شناخته میشه.

5. نوک هویه قلع‌کشی (Desoldering Tip)

این نوک برای برداشتن قلع‌های اضافی طراحی شده و معمولاً به همراه پمپ قلع‌کش استفاده میشه. این مدل توی تعمیر موبایل کمتر استفاده میشه، ولی برای تمیز کردن پایه‌های آی‌سی و پورت‌های لحیم شده مناسبه.

مشکلات رایج هنگام کار با هویه

کار با هویه ممکنه یه سری مشکلات ایجاد کنه که اگر درست تشخیص داده نشه، می‌تونه هم کیفیت کار رو پایین بیاره و هم به برد آسیب بزنه. در ادامه مشکلات رایج رو دسته‌بندی کردیم و راه‌حل هرکدوم رو توضیح دادیم:

• مشکلات مربوط به لحیم‌کاری و قلع

1. نچسبیدن لحیم و سرد شدن

• دمای هویه کافی نیست.
• نوک هویه تمیز نیست یا به‌درستی قلع‌اندود نشده که استفاده از فلکس می‌تونه کمک کنه.

2. آسیب دیدن برد یا بلند شدن مسیرهای مسی

• دمای بیش از حد یا نگه‌داشتن طولانی‌مدت نوک هویه روی برد باعث این مشکل میشه. از هویه‌ای با دمای قابل تنظیم استفاده کنین و کمتر از ۳ الی ۴ ثانیه روی هر نقطه بمونین.

• مشکلات مربوط هویه

1. بیش از حد داغ شدن هویه

• دمای هویه تنظیم نیست (اگر استیشن دارین، دما رو کم کنین).
• سنسور دمای داخل هیتر یا استیشن خراب شده.
• توی هویه‌های قلمی، المنت معیوبه و باید عوض بشه.

2. داغ نشدن نوک هویه

• ممکنه المنت هویه ضعیف شده باشه یا بسوزه.
• در مدل‌های استیشن، ممکنه مشکل از برد تغذیه یا سنسور دما باشه.
• اگر هویه قلمی باشه، احتمال داره سیمش قطعی داشته باشه.
• رسوب قلع روی نوک هویه باعث کاهش انتقال حرارت میشه و میتونه علت داغ نشدن نوک هویه باشه؛ پس حتماً تمیزش کنین.

• مشکلات مربوط به دسته هویه

1. بیش از حد داغ شدن دسته هویه

• عایق حرارتی داخل دسته از بین رفته.
• المنت درست جا نرفته و گرما رو مستقیم به دسته منتقل میکنه.
• سیم اتصال دسته هویه خراب شده و همین باعث اتصالی شده.

2. بوی سوختگی دسته هویه

• احتمال داره المنت یا برد داخلی دچار سوختگی شده باشه.
• سیم اتصال داخل دسته اتصالی داره و نیازه بررسی بشه.

• مشکلات مربوط به تعویض نوک هویه

1. عدم قرارگیری دقیق نوک جدید

• اندازه نوک با دسته هویه همخوانی نداره.
• احتمال داره داخل دسته هویه جرم گرفته باشه.

2. کار نکردن هویه بعد از تعویض نوک

• ممکنه المنت جابه‌جا شده و دقیق به نوک هویه نچسبیده باشه.
• هویه‌هایی که سیستم دماسنج داخلی دارن اگر نوک مناسب براشون گذاشته نشه، دما رو اشتباه تشخیص میدن.

• مشکلات مربوط به نوک هویه

1. سیاه شدن نوک هویه و نچسبیدن قلع

• قلع‌اندود نکردن نوک هویه بعد از هربار استفاده میتونه علت سیاه شدن نوک هویه و نچسبیدن قلع باشه که می‌تونین از روغن فلکس و قلع نو برای ترمیم نوک استفاده کنین.
• استفاده از دمای بیش از حد باعث میشه لایه محافظ نوک هویه بسوزه.

2. تغییر شکل دادن نوک هویه

• یا دمای هویه خیلی بالاست یا جنس نوک هویه نامرغوبه. بهتره از نوک‌های باکیفیت استفاده کنین که روکش مقاوم داشته باشن.

3. نماندن قلع روی نوک هویه

• نوک هویه چرب یا کثیف شده که باید با اسفنج مرطوب یا سیم تمیزکننده، نوک رو تمیز کرده و دوباره قلع‌اندودش کنین.

نکات کار با هویه تعمیرات موبایل

• دمای مناسب تنظیم کنین: اگر دما زیاد باشه، برد آسیب می‌بینه. معمولاً ۳۰۰ تا ۳۵۰ درجه برای کارهای ظریف کافیه.
• نوک هویه رو قلع‌اندود نگه دارین: این کار کمک میکنه حرارت بهتر منتقل بشه و نوک هویه زنگ نزنه.
• از فلکس استفاده کنین: باعث میشه قلع بهتر پخش بشه و لحیم‌کاری تمیزتر باشه.
• نوک هویه رو تمیز کنین: بعد از هربار کار، با اسفنج مرطوب یا سیم تمیزکننده نوک هویه رو پاک کنین تا همیشه آماده باشه.
• نوک هویه مناسب انتخاب کنین: برای کارهای ظریف، نوک سوزنی و برای قلع‌کشی، نوک پهن بهتر جواب میده.
• حواستون به سیم و دسته هویه باشه: اگر سیمش پوسیده یا خراب شده، عوضش کنین که خطر برق‌گرفتگی نداشته باشه.
• از قلع باکیفیت استفاده کنین: قلع نامرغوب باعث اتصالات ضعیف و لحیم‌های سرد میشه. قلع ۶۳/۳۷ استانداردتره.
• بعد از کار، هویه رو خاموش کنین: روشن موندنش عمر المنت رو کم میکنه و ممکنه حتی خطر ایجاد کنه.
• هویه رو زیاد روی برد نگه ندارین: اگر زیاد بمونه، ممکنه مسیرهای مسی کنده بشه یا قطعات بسوزه.

سؤالات متداول

در پایان به سؤالات پرتکرار در خصوص هویه پاسخ میدیم:

خلاصه اینکه…

در این مطلب درباره هویه‌های تعمیرات موبایل صحبت کردیم. انواع مختلف هویه مثل هویه قلمی، استیشن، هوای گرم، القایی و… رو بررسی کردیم که هرکدوم برای کارهای خاصی کاربرد دارن. همچنین به انواع نوک هویه مثل سوزنی، چاقویی، سرکج و پهن اشاره شد و توضیح دادیم که برای تعمیرات موبایل، نوک سوزنی و سرکج بیشتر استفاده میشه. همچنین مشکلات رایج هنگام کار با هویه هم شامل داغ نشدن یا بیش از حد داغ شدن هویه، خراب شدن نوک و مشکلات لحیم‌کاری بود که برای رفع اونا راهکارهایی مثل تمیز کردن نوک هویه، استفاده از دمای مناسب و قلع‌اندود نگه داشتن نوک مطرح شد.

در نهایت، نکات مهم کار با هویه مثل استفاده از روغن فلکس، انتخاب نوک مناسب و قلع باکیفیت و خاموش کردن هویه بعد از کار نیز بیان شد. اگر شما هم در زمینه لحیم‌کاری و کار با هویه تجربه‌ای دارین، می‌تونین نظرتون رو با ما به اشتراک بذارین.